Προσόψεις Χρόνου

Τα οχυρωμένα χωριά των Μαστιχοχωρίων είναι κτισμένα μακριά από τη θάλασσα ώστε να μην μπορούν να προσβληθούν αιφνιδιαστικά από πειρατές. Συνήθως δεσπόζουν σε μικρές κοιλάδες στις οποίες γίνεται συστηματική καλλιέργεια και έχουν βοσκοτόπια και μικρό ιδιοκτησίες στους γύρω λόφους. Η αρχική μορφή των μεσαιωνικών χωριών χαρακτηρίζεται από ένα κλειστό τετράπλευρο και ένα πυκνότατο πολεοδομικό ιστό. ¨Έξω από τον συμπαγή και οχυρωμένο πυρήνα κτίστηκαν τους επόμενους αιώνες και άλλα σπίτια και έκαναν δυσδιάκριτο το αρχικό σχήμα. Στο κέντρο του χωριού σε καθοριστική θέση για το γενικό σχήμα υψώνεται ο αμυντικός πύργος. ¨Έχει λειτουργίες ανάλογες με εκείνες της ακροπόλεως στις βυζαντινές πόλεις χρησίμευε δηλαδή ως τελικό καταφύγιο στη περίπτωση καταλήψεως του χωριού. Ο Πύργος ήταν το μεγαλύτερο και το υψηλότερο κτίσμα του οικισμού. Οι δρόμοι που συνδέουν την κεντρική πλατεία του πύργου και τις πύλες του οικισμού είναι λίγοι και στενοί. Από αυτούς ξεκινούν άλλοι, ακόμα στενότεροι που καταλήγουν σε αδιέξοδο. Λόγοι αμυντικοί επέβαλαν τη δυνατότητα κίνησης πάνω στα δώματα των σπιτιών. Αυτό σε συνδυασμό με το συνεχές σύστημα δομήσεως δημιουργεί την εντύπωση μιας μέγα κατασκευής. Η φρουριακή αρχιτεκτονική των χωριών επιβάλει μεγάλη πυκνότητα κατοίκησης, με πολύ μικρές όψεις των κατοικιών οι οποίες αναπτύσσονται καθ ύψος με δύο ή τρεις ορόφους και ικανό αριθμό δωματίων για την κάλυψη των αναγκών της οικογένειας.

Οι υποτυπώδεις συνθήκες υγιεινής, η απουσία αποχετευτικού δικτύου, η αυξημένη υγρασία, η συνύπαρξη με τα ζώα, ο ελλιπής αερισμός και φωτισμός των σπιτιών ήταν οι αιτίες για αυξημένο αριθμό νοσημάτων, κυρίως φυματίωσης άλλα και ταχύτατη μετάδοση άλλων, όπως της πανούκλας κατά τους προηγούμενους αιώνες.